Yarí bewandelt als spirituele scholing het sjamanistische pad. Het sjamanisme is een levenshouding die uit gaat van een alledaagse en een niet-alledaagse werkelijkheid. Deze werkelijkheden en alles wat zich daarin bevindt zijn bezield en verbonden met elkaar. Vanuit deze levenshouding geeft zij vorm aan haar werk als stervensbegeleider.
“Wat ik wil brengen is de ervaring dat sterven een proces is om je voor te openen en niet een proces dat je alleen of opgesloten in jezelf hoeft te doen. Het is mogelijk om van deze resterende tijd, ondanks alles, een liefdevolle en gedenkwaardige periode te maken. Er is ruimte en aandacht voor de mystieke kant van sterven en om de wonderen van liefde en verbinding in alle volheid te ervaren.
Gedragen door aandacht, zorg en bewuste aanwezigheid ontstaat er ruimte voor rituelen, voor heling en voor rouw. Niet alleen voor degene die dit leven gaat verlaten, maar ook voor hen die hier nog blijven.
Het is voor mij vanzelfsprekend dat mijn zorg niet ophoudt na het sterven. Het geven van de laatste verzorging en opbaring, veelal samen met de nabestaanden, is een daad van liefde en één van de stappen in het aandachtig en respectvol afscheid nemen.”
“Het proces van afscheid nemen, waarmee eenieder wordt geconfronteerd, is vaak zwaarder dan gedacht. Zowel fysiek, mentaal, emotioneel en spiritueel.
Stervenden, maar ook naasten, roepen soms pas in een erg laat stadium steun en hulp in. De stervende is bang om de naasten te passeren door een buitenstaander te betrekken bij de diepere lagen van het stervensproces en de naasten willen, begrijpelijk, zo lang mogelijk alles zelf doen. Door eerder in het proces ondersteuning in te schakelen, ontstaat meer ruimte om dit gelaagde proces met volle aandacht voor elkaar en de eigen persoonlijke processen te beleven. En dat is van onschatbare waarde voor alle betrokkenen.”
Yarí kan in belangrijke mate bijdragen voor wat rust en balans in deze zo kwetsbare periode voor en na het stervensproces, zeker wanneer zij al in een wat eerder stadium bekend is met de stervende en zijn naasten. Dit doet zij door energetisch en praktisch de gewenste sfeer van rust en aandacht te creëren en te bewaken rondom het sterfbed en de directe omgeving. Kleine afscheidsrituelen zijn een prachtige invulling van de tijd die nog rest en een cadeau aan de vertrekkende ziel. Ook het ondersteunen van naasten in het stil aanwezig zijn bij de stervende is een hulp die gewenst kan zijn.
“Het stervensproces is een overgang in stappen die allemaal liefdevolle bewuste aandacht verdienen. Het is een gelaagd proces op fysiek, emotioneel, cognitief en spiritueel niveau en eenieder doorloopt verschillende fasen van rouw tijdens dit proces. Vaak zie je een eerste fase van ontkenning. Andere fasen kunnen zijn boosheid en een poging tot onderhandelen (als ik dit verander, dan…). De volgende twee fasen zijn het zware werk van dit proces. Het verdriet doorvoelen en ervoor waken dat niet terug gegaan wordt naar de eerdere fasen, omdat die als minder pijnlijk worden ervaren. In dit verdriet juist de verbinding maken en houden met de ziel om te komen tot aanvaarding wordt gezien als de kern van het bewust sterven.”
In de laatste levensfase is het vaak een komen en gaan van diverse mensen uit verschillende disciplines. De stervende en de naasten zien steeds weer andere gezichten of de laatste levensfase nu thuis, in een instelling of ziekenhuis plaatsvind.
Meerdere artsen, verpleegkundigen en thuiszorgmedewerkers wisselen elkaar vaak af. Niet alleen voor de stervende is dit vermoeiend, ook de naasten raken in deze fase vermoeid vanwege de duur van dit proces, de zwaarte ervan, de impact die dat heeft op hun normale leven en de confrontatie met de eigen sterfelijkheid en de al aanwezige rouw.
Na het overlijden valt er een stilte. Deze stilte direct na het overlijden is een sacrale tijd, die ten volle benut mag worden. Die komt namelijk nooit meer terug.